9 лютага

9 лютага — саракавы дзень года па Грыгарыянскім календары

Падзеі

• 981: Імператар Атон II ўвайшоў у Рым і вярнуў Папу Бенедыкта VII да ўлады
• 1507: Партугальскі мараплаўца Д.-Ф. Перэйра адкрыў востраў, названы ім названы Санта-Апалонія, сучасн. Рэюньён
• 1550: Заснаваны Віленскі езуіцкі калегіум, які ў 1578 г. быў прывілеем караля Рэчы Паспалітай Стэфана Баторыя быў пераўтвораны ў Віленскі універсітэт
• 1621: Пачатак пантыфікату Грыгорыя XV, 234-га папы рымскага (1621—1623)
• 1648: Багдан Хмяльніцкі абраны гетманам Украіны
• 1667: Падпісанне Андрусаўскага перамір’я між Масковіяй і Рэччу Паспалітай, згодна з якім апошняя страціла Смаленскія землі і Левабярэжную Ўкраіну
• 1852: У Мінску ў Гарадскім тэатры адбылася прэм’ера спектакля паводле п’есы В. Дуніна-Марцінкевіча «Сялянка»
• 1885: У Маскве адкрылася першая бясплатная бібліятэка-чытальня імя І. С. Тургенева
• 1893: На сцэне Мулен Руж паказаны першы стрыптыз
• 1895: Кіраўнік фізічнага выхавання ў Саюзе маладых хрысціян у горадзе Халіок (штат Масачусэтс) Уільям Морган вынайшаў новую гульню — валейбол
• 1900: Заснаваны тэнісны турнір Кубак Дэвіса
• 1904: Японская эскадра адмірала Тога атакавала рускую эскадру на ўнутраным рэйдзе Порт-Артура, пачатак руска-японскай вайны. Бой крэйсера «Вараг» і кананерскай лодкі «Карэец» супраць японскай эскадры.
• 1913: Адбылася першая пастаноўка знакамітай камедыі Янкі Купалы «Паўлінка». У Вільні сіламі Беларускага музычна-драматычнага гуртка паставіў п’есу Алесь Бурбіс
• 1920: Падпісаны года міжнародны трактат, які вызначыў прававы статус архіпелага Шпіцберген
• 1940: У ноч на 10 лютага здзейснены першы этап савецкай дэпартацыі насельніцтва з Заходняй Беларусі, 50 тысяч чалавек адпраўлены ў Сібір і Казахстан
• 1943: Пачалася Краснадарская наступальная аперацыя, ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў вызвалены горад Белгарад
• 1955: Адкрыты Рымскі метрапалітэн
• 1960: Закладзена першая зорка на Галівудскай алеі славы

Нарадзіліся

• 1404: Канстанцін XI, імператар усходнерымскі
• 1441: Алішэр Наваі, узбекскі паэт (пам. 3.1.1501)
• 1547: Крыштоф Радзівіл Пярун, дзяржаўны і вайсковы дзеяч ВКЛ (пам. 20.11.1621)
• 1783: Васіль Жукоўскі, рускі паэт, перакладчык, адзін з заснавальнікаў рускага рамантызму
• 1830: Абдул-Азіз, 32-і султан Асманскай імперыі
• 1844: Анатоль Фёдаравіч Коні, расійскі юрыст, пісьменнік і грамадскі дзеяч
• 1846: Леапольд Баварскі, германскі вайсковы дзеяч (пам. 28.9.1930)
• 1846: Вільгельм Майбах, нямецкі канструктар (пам. 29.12.1929)
• 1867: Нацумэ Сосэкі, японскі пісьменнік
• 1874: Усевалад Меерхольд, савецкі рэжысёр і акцёр (пам. 2.2.1940)
• 1885: Альбан Берг, аўстрыйскі кампазітар (пам. 24.12.1935)
• 1910: Жак Мано, французскі біёлаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне 1965 (пам. 1976)
• 1929: Ховард Кановіц, амерыканскі мастак
• 1930: Валянцін Тарас, беларускі паэт, перакладчык, публіцыст
• 1931: Ёзэф Масапуст, чэхаславацкі футбаліст
• 1932: Герхард Рыхтэр, нямецкі жывапісец
• 1942: Вадзім Болбас, беларускі літаратар
• 1946: Эдуард Барысавіч Зарыцкі, беларускі кампазітар
• 1960: Міхась Казлоўскі, беларускі краязнавец, грамадскі дзеяч, крытык, публіцыст, выдавец
• 1987: Магдалена Нойнер, нямецкая біятланістка

Памерлі

• 1199: Мінамота-но Ёрытома, заснавальнік сёгуната Камакура
• 1640: Мурад IV, 17-ы султан Асманскай імперыі (нар. 16.6.1612)
• 1675: Герард Доў, галандскі мастак, вучань Рэмбранта (нар. 7.4.1613)
• 1675: Амброзіус Брэйгель, нідэрландскі жывапісец
• 1767: Юбер Друэ, французскі мастак
• 1861: Фрэнсіс Дэнбі, ірландскі пейзажыст
• 1881: Фёдар Дастаеўскі, рускі пісьменнік (нар. 11.11.1821)
• 1905: Адольф фон Менцэль, нямецкі мастак
• 1984: Юрый Андропаў, генеральны сакратар ЦК КПСС
• 1991: Аркадзь Мігдал, савецкі фізік-тэарэтык, акадэмік АН СССР (нар. 11.03.1911)
• 2001: Герберт Сайман, амерыканскі сацыёлаг і эканаміст
• 2002: Маргарэт (прынцэса Вялікабрытаніі)
• 2021: Чык Карыа, амерыканскі джазавы піяніст

Святкуюць

• Міжнародны дзень стаматолага.
• Еўрапейскі саюз — Дзень інтэрнэту (з 2010 г.).
• Ліван — Свята Маранітаў.