14 красавіка

14 красавіка — сто чацвёрты (сто пяты ў высакосны год) дзень года па Грыгарыянскім календары.

Падзеі

• 1282 да н.э.: Паводле Бібліі ад гуку труб абрынуліся муры Іерыхона.
• 972: Атон II Руды ажаніўся з пляменніцай Іаана I Цымісхія, Феафанай. Шлюб быў заключаны ў Саборы Святога Петра ў Рыме.
• 978: Адбылася каранацыя Этэльрэда Неразумнага як Караля Англіі.
• 1028: Дзесяцігадовы Генрых III Чорны быў каранаваны ў Ахене як кароль Германіі.
• 1129: Французскі кароль Людовік VI Тоўсты каранаваў свайго сына Філіпа.
• 1432: Пачатак валадарства Жыгімонта Кейстутавіча, вялікага князя літоўскага, які доўгі час не ўсімі часткамі Вялікага Княства Літоўскага прызнаваўся за законнага валадара.
• 1687: Якаў II, кароль англійскі, надаў роўныя правы каталікам і пратэстантам.
• 1849: Венгерскія паўстанцы абвясцілі аб незалежнасці Венгрыі ад Аўстрыі.
• 1871: У Германіі створаны парламент — Рэйхстаг.
• 1894: Адбылася першая публічная дэманстрацыя кінапраектара Томаса Эдысана.
• 1900: У Парыжы пачалася Сусветная выстаўка.
• 1909: Створана англа-персідская нафтавая кампанія (цяпер British Petrolium).
• 1912: «Тытанік» сутыкнуўся з айсбергам і затануў.
• 1923: У Вільні скончыўся з’езд педагогаў беларускіх гімназій.
• 1931: Звяржэнне манархіі і абвяшчэнне Каталонскай рэспублікі ў выніку Іспанскай рэвалюцыі (1931—1939).
• 1962: Жорж Пампіду заняў пасаду прэм’ер-міністра Францыі.
• 1975: На рэферэндуме ў дзяржаве Сікім большасць выбаршчыкаў выказалася за далучэнне краіны да Індыі.
• 1983: Пачатак продажу радыётэлефонаў у Вялікабрытаніі.
• 1988: У Варшаве адбыўся заснавальніцкі сход Беларускага аб’яднання студэнтаў.
• 2022: Затануў флагманскі карабель Чарнаморскага флоту Расіі ракетны крэйсер «Масква».

Нарадзіліся

• 216: Мані, персідскі прапаведнік, заснавальнік маніхейства (пам. 26.2.277)
• 1527: Абрагам Артэліус, фламандскі картограф, аўтар першага сучаснага атласу
• 1578: Філіп III, кароль іспанскі і партугальскі
• 1629: Хрысціян Гюйгенс, нідэрландскі матэматык, фізік
• 1744: Дзяніс Фанвізін, рускі пісьменнік
• 1754: Мікалай Румянцаў, дзяржаўны дзеяч Расійскай імперыі (пам. 3(15).1.1826)
• 1803: Фрыдрых фон Амерлінг, аўстрыйскі мастак
• 1852: Меер дэ Хан, нідэрландскі жывапісец
• 1853: Уладзімір Завітневіч, беларускі археолаг і гісторык (пам. 1927)
• 1862: Пётр Сталыпін, расійскі дзяржаўны дзеяч, прэм’ер-міністр Расіі
• 1880: Язэп Дыла, беларускі пісьменнік і культурны дзеяч (пам. 7.4.1973)
• 1885: Сымон Рак-Міхайлоўскі, беларускі публіцыст, грамадскі і палітычны дзеяч (пам. 27.11.1938)
• 1889: Арнольд Джозеф Тойнбі, англійскі гісторык і сацыёлаг
• 1898: Лі Трэйсі, амерыканскі акцёр
• 1902: Таматака Тасака, японскі рэжысёр
• 1904: Зоф’я Дабрынская, педагог, беларуская грамадская дзяячка (пам. 1992?)
• 1904: Джон Гілгуд, англійскі акцёр
• 1910: Алесь Пруднікаў, беларускі паэт (пам. 5.8.1941)
• 1920: Аляксей Карпюк, беларускі пісьменнік, грамадскі дзеяч (пам. 14.7.1992)
• 1921: Томас Шэлінг, амерыканскі эканаміст, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па эканоміцы (2005)
• 1937: Петэр Зоргэ, нямецкі мастак
• 1938: Леанід Барадзін, рускі пісьменнік і грамадскі дзеяч
• 1941: Поля Ракса, польская кінаактрыса
• 1951: Пётр Мамонаў, рускі рок-спявак і акцёр
• 1954: Брус Стэрлінг, амерыканскі пісьменнік-фантаст, журналіст і літаратуразнаўца

Памерлі

• 911: Сергій III, Папа Рымскі
• 1101: Усяслаў Брачыславіч, князь полацкі (нар. ~1029)
• 1132: Мсціслаў Уладзіміравіч, вялікі князь кіеўскі, апошні валадар адзінай Русі (нар. 1.6.1076)
• 1682: Авакум, пратапоп, вядомы дзеяч стараабрадства
• 1749: Бальтазар Дэнер, нямецкі мастак
• 1849: Ян Голы, славацкі паэт
• 1888: Мікалай Міклуха-Маклай, расійскі падарожнік і этнограф
• 1910: Міхаіл Аляксандравіч Урубель, рускі мастак
• 1917: Людвік Заменгоф, стваральнік мовы эсперанта
• 1924: Луіс Генры Салівен, амерыканскі архітэктар
• 1930: Уладзімір Маякоўскі, савецкі паэт (нар. 19.7.1893)
• 1936: Мікалай Ліхачоў, рускі гісторык, палеограф, мастацтвазнаўца
• 1950: Рамана Махаршы, індыйскі рэлігійны дзеяч і філосаф
• 1975: Фрэдрык Марч, амерыканскі акцёр
• 1980: Джані Радары, італьянскі дзіцячы пісьменнік і журналіст
• 2021: Анатоль Канстанцінавіч Клышка, беларускі пісьменнік

Святкуюць

• Бангладэш, Камбоджа: бенгальскі новы год
• Сальвадор, Гаіці, Гандурас, Венесуэла: Панамерыканскі дзень